Kontrola postanowień umów zawieranych przez przedsiębiorcę z konsumentem dokonywana jest w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego, w szczególności art. 3851 k.c. pod kątem spełnienia przesłanek. Zgodnie z wspomnianym artykułem do uznania danego postanowienia za abuzywne czyli niedozwolone konieczne jest spełnienie kilku warunków.
Przesłanki abuzywności
Postępowanie może zostać uznane za abuzywne, czyli niedozwolone jeśli zostało zawarte we wzorcu umownym wykorzystanym do zawarcia umowy z konsumentem, kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami rażąco naruszając przy tym jego interesy.
Ponadto nie powinny wystąpić przesłanki takie, jak::
- postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie,
- postanowienie nie dotyczy głównego świadczenia stron.
Sprzeczne z dobrymi obyczajami będą również działania, które zmierzają do niedoinformowania klienta, a w szczególności wprowadzenia go w błąd lub zatajenia przed nim tego, jakie świadczenia na swoją rzecz zastrzegł przedsiębiorca oraz dające przedsiębiorcy jednostronne prawo do kształtowania obowiązków konsumenta w sposób dowolny i niewynikający w sposób jasny i skonkretyzowany z uzgodnień umownych.
Ponadto ustawodawca wymaga, by naruszenie interesów konsumenta przez klauzulę abuzywną nastąpiło w stopniu „rażącym”, a zatem musi być to naruszenie znaczne, polegające na drastycznym odejściu od zasad uczciwego obrotu, lojalności, szacunku dla drugiej strony umowy.
Mogą to być postanowienia umowy, które nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem, czyli takie, na które nie miał rzeczywistego wpływu, czyli realnej możliwości oddziaływania na treść postanowień umownych. Fakt, że konsument znał treść danego postanowienia i rozumiał je, nie przesądza o tym, że zostało ono indywidualnie uzgodnione. Za uzgodnione indywidualnie trzeba bowiem uznawać tylko takie klauzule umowne, na których treść istotnie mógł on w praktyce oddziaływać.. Do tego, by skutecznie wykazać fakt, że klauzula była uzgodniona z konsumentem, nie wystarcza opatrzenie kontrolowanego postanowienia wzmiankami typu: „wyrażam zgodę”, „przyjmuję własnoręcznym podpisem”.
Podsumowując mając na względzie brzmienie., aby można było uznać klauzulę za abuzywną muszą zostać spełnione wyżej wymienione przesłanki.