Statystyki wygranych spraw Frankowiczów nie pozostawiają bankowcom złudzeń. Stroną wygraną w tym sporze są Frankowicze. Banki próbując odzyskać część udostępnionego kapitału, formułowały żądania w zakresie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału. Nadzieje banków w tym zakresie rozwiała ostatnia opinia Rzecznika Generalnego TSUE C-520/21. Jednak Warszawski Sąd Okręgowy, rozstrzygając sprawę o sygn. XXV C 1039/20 uwzględnił roszczenie banku o waloryzację kapitału. Co wydany wyrok oznacza dla Frankowiczów?
Waloryzacja kapitału
Sędzia Kamil Gołaszewski z Sądu Okręgowego w Warszawie w wyroku wydanym 10 lutego 2023 r. o sygn. XXV C 1039/20 ustalił nieważność umowy kredytowej. Zgodnie z ostatnimi statystykami takie rozstrzygnięcie jest dominujące w przypadku spraw frankowych. Na uwagę zasługuje uwzględnienie przez Warszawski Sąd żądania banku o waloryzację kapitału.
Po słynnym wyroku w sprawie państwa Dziubak, sądy masowo zaczęły unieważniać umowy kredytowe. Zgodnie ze stosowaną przez sądy do wzajemnych rozliczeń teorią dwóch kondykcji, klient zwracał bankowi kwotę kapitału, którą otrzymał od banku w momencie zawarcia umowy kredytowej, bank natomiast był zobowiązany do zwrotu wszystkich uiszczonych przez kredytobiorcę rat kapitałowo-odsetkowych. Banki próbując odzyskać choćby część pieniędzy, formułowały dodatkowe roszczenia – o opłatę za bezumowne korzystanie z kapitału. Polskie sądy tego typu żądania zgodnie oddalały.
Wydana 16 lutego br. opinia Rzecznika Generalnego TSUE w sprawie C-520/21 pozbawiła banki nadziei na uzyskanie od kredytobiorców zapłaty z tego tytułu. Mimo że prawomocny wyrok w sprawie jeszcze nie zapadł, można spodziewać się podtrzymania przez TSUE wcześniejszej prokonsumenckiej linii orzeczniczej opartej o dyrektywie unijnej 93/13.
Co orzekł Sąd?
Bank w sprawie o sygn. XXV C 1039/20 sformułował roszczenie o bezumowne korzystanie z kapitału, które nie zostało uwzględnione przez Warszawski Sąd. Roszczeniem ewentualnym banku była waloryzacja kapitału. Bank domagał się opłaty z tego tytułu wynoszącej około 37 proc. kapitału (prawie 315 tys. zł). Sąd przyznał bankowi około 143 tys. zł, co stanowi niecałe 17 proc. kapitału. To oznacza, że kredytobiorca poza zwrotem nominalnej wartości kredytu, którą otrzymał będzie zobowiązany do zwrotu dodatkowej kwoty. Wyrok nie jest prawomocny.
W ocenie Warszawskiego Sądu wyrok jest sprawiedliwy dla każdej ze stron oraz spójny z zaleceniami płynącymi z dyrektywy unijnej 93/13 bowiem przywraca stan sprzed zawarcia umowy kredytu. To jeden z pierwszych tego typu rozstrzyganych sporów. „Przy czym jest to roszczenie odmienne od roszczeń o zapłatę tzw. wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” – wyjaśnia biuro prasowe warszawskiego sądu.
Roszczenia banków o bezumowne korzystanie z kapitału niezależnie od tego czy przyjmie formułę bezpodstawnego wzbogacenia, czy waloryzacji — jako konstrukcja prawna — jest sprzeczna z celem i zakresem ochrony unijnej Dyrektywy 93/13 oraz wypracowanym przez TSUE orzecznictwem – twierdzi Radca prawny Wojciech Bochenek.
Mecenas Bochenek, w oparciu o ostatni wyrok TSUE w sprawie C-6/22, wskazuje że dyrektywa 93/13 ma zapewnić konsumentom wysoki poziom ochrony. Zatem sprzeczne ze stanowiskiem TSUE byłoby dopuszczenie możliwości poniesienia przez kredytobiorcę jakichkolwiek strat. W ocenie prawnika niweczyłoby to długofalowy efekt dyrektywy. Co więcej, zgodnie z art. 385 par. 4 kodeksu cywilnego bank, jako przedsiębiorca, nie ma podstaw prawnych do formułowania tego typu roszczeń:
W myśl tej regulacji kompetencji do żądania waloryzacji świadczenia nie ma strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie, które miałoby być waloryzowane, pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. Jednym z głównych obszarów działania banków jest działalność kredytowa, więc w tej sytuacji pozostaje ona w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez bank. Dodatkowo, sam ustawodawca podczas nowelizacji kodeksu cywilnego wyłączył możliwość waloryzacji sądowej w stosunku do kredytów bankowych, co tylko potwierdza brak podstaw prawnych banków do tego typu roszczeń.
Więcej informacji na Onet.pl