Kredyt we frankach szwajcarskich był popularnym produktem finansowym w Polsce w latach 2000–2010. Wiele osób decydowało się na taką formę kredytowania, licząc na korzystne kursy walutowe. Z biegiem czasu kurs franka szwajcarskiego znacząco wzrósł, co doprowadziło do trudności w spłacie zadłużenia przez wielu kredytobiorców. Dodatkowo okazało się, że część umów o kredyt frankowy została zawarta z naruszeniem prawa lub zawierała klauzule abuzywne. W efekcie wielu kredytobiorców wniosło pozwy przeciwko bankom i uzyskało wyroki unieważniające zawarte umowy.
W przypadku unieważnienia umowy kredytowej przez sąd możesz zadawać sobie pytanie, jak należy rozliczyć takie zdarzenie pod kątem podatkowym. Czy jako kredytobiorca, którego dotyczył kredyt we frankach, musi zapłacić podatek dochodowy? W tym artykule wyjaśniamy najważniejsze kwestie związane z rozliczeniem podatkowym po wyroku sądu unieważniającym kredyt frankowy.
Co oznacza unieważnienie umowy o kredyt we frankach przez sąd?
Unieważnienie kredytu frankowego przez sąd oznacza, że umowa kredytowa zostaje uznana za nieważną od samego początku jej obowiązywania. Bank oraz kredytobiorca muszą traktować umowę tak, jakby nigdy nie została zawarta. W praktyce jako kredytobiorca nie musisz już spłacać dalszych rat, a bank traci prawo do dochodzenia jakichkolwiek należności wynikających z tej umowy.
Jednocześnie unieważnienie kredytu frankowego nie oznacza natychmiastowego zakończenia wszelkich spraw finansowych. Sąd może nakazać zwrot wypłaconego kapitału przez kredytobiorcę, a także rozliczenie pobranych przez bank odsetek, prowizji oraz innych kosztów. Niewątpliwie sytuacja ta rodzi szereg wątpliwości podatkowych.
Kredyt frankowy a obowiązek podatkowy po wyroku sądu
Unieważnienie kredytu we frankach może mieć również wpływ na rozliczenia z urzędem skarbowym. Podatek dochodowy to opłata, którą osoby fizyczne zobowiązane są zapłacić od uzyskanych przychodów lub dochodów. Jeśli otrzymasz od banku zwrot środków, które wcześniej wpłaciłeś, może powstać obowiązek podatkowy.
W przypadku kredytu we frankach obowiązek podatkowy może powstać w dwóch głównych sytuacjach. Po pierwsze, gdy sąd nakazuje bankowi zwrócić kredytobiorcy nadpłacone raty kredytowe. Po drugie, gdy bank umarza część zadłużenia, uznając umowę za nieważną. W obu przypadkach może dojść do powstania przychodu, który zgodnie z przepisami może podlegać opodatkowaniu.
Zwrot nadpłaty z tytułu kredytu frankowego a podatek dochodowy
Jeśli po unieważnieniu kredytu we frankach otrzymasz od banku zwrot nadpłaconych rat, może to zostać uznane za przychód. Jednak zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tego rodzaju zwrot nie zawsze jest opodatkowany. Zwrot nadpłaconych rat traktowany jest często jako korekta wcześniej dokonanych płatności, a nie jako nowy przychód. Oznacza to, że nie dochodzi do powstania obowiązku zapłaty podatku dochodowego w każdym przypadku.
Ważne jest, aby kredytobiorca posiadał dokumentację potwierdzającą, że otrzymana kwota stanowi zwrot niesłusznie pobranych środków, a nie nowy dochód. Kredyt frankowy w takim przypadku nie powoduje zwiększenia podstawy opodatkowania.
Umorzenie długu z kredytu frankowego jako przychód podlegający opodatkowaniu
W sytuacji, gdy bank umarza część lub całość zadłużenia po unieważnieniu kredytu we frankach, może dojść do powstania przychodu, który podlega opodatkowaniu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, umorzenie zobowiązania stanowi przychód, od którego należy zapłacić podatek dochodowy.
Jako kredytobiorca możesz być wówczas zobowiązany do uwzględnienia tej kwoty w rocznym zeznaniu podatkowym i zapłaty należnego podatku. Wyjątkiem są sytuacje, w których umorzenie długu następuje z powodu trudnej sytuacji życiowej lub finansowej kredytobiorcy – wtedy możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia podatkowego.
Kiedy nie trzeba płacić podatku od kredytu frankowego?
Chociaż co do zasady umorzenie długu z kredytu frankowego może prowadzić do powstania obowiązku podatkowego, istnieją określone wyjątki. Możesz uniknąć zapłaty podatku, jeśli znajdujesz się w trudnej sytuacji finansowej, np. w wyniku utraty pracy lub poważnej choroby.
Dodatkowo możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania w przypadku kredytów hipotecznych udzielonych na cele mieszkaniowe. Na mocy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., w niektórych przypadkach zaniechano poboru podatku dochodowego od przychodów związanych z takim kredytem. Oznacza to, że kredyt frankowy udzielony na zakup mieszkania może nie generować obowiązku zapłaty podatku po jego unieważnieniu, jeśli spełnione są określone warunki.
Jak rozliczyć kredyt frankowy po wyroku sądu?
Aby prawidłowo rozliczyć kredyt frankowy po jego unieważnieniu przez sąd, należy podjąć odpowiednie działania. Po pierwsze, należy zgromadzić wszystkie dokumenty związane z kredytem, w tym umowę kredytową, orzeczenie sądu oraz dowody wpłat i zwrotów.
Należy również przechowywać wszelkie dokumenty potwierdzające otrzymanie środków lub decyzję o umorzeniu zadłużenia. W razie kontroli podatkowej będą one podstawą do wykazania, że uzyskany przychód nie powinien podlegać opodatkowaniu lub że podatnik skorzystał z przysługującego mu zwolnienia.
Kredyt frankowy i podatek | Podsumowanie
Unieważnienie umowy o kredyt frankowy to sytuacja, która może wiązać się z konsekwencjami podatkowymi. Zwrot nadpłaconych rat przez bank nie zawsze oznacza obowiązek zapłaty podatku dochodowego, ale już umorzenie zadłużenia może być uznane za przychód. Każdy przypadek warto rozpatrywać indywidualnie, biorąc pod uwagę zarówno stan prawny, jak i sytuację życiową kredytobiorcy. Kredyt we frankach, mimo że często unieważniany, nadal wymaga odpowiedniego rozliczenia z fiskusem. W każdej z tych sytuacji ogromnym wsparciem będzie zaufana kancelaria prawna, która przeprowadzi Cię przez każdy etap.