Jakie były najważniejsze wyroki w sprawach frankowych? W jaki sposób zmieniły sytuację kredytobiorców? I co to oznacza dla tych, którzy nadal spłacają kredyty we frankach? W niniejszym artykule wskażemy i objaśnimy kluczowe orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawach frankowych.
Kredyty indeksowane i denominowane we frankach szwajcarskich (CHF) przez lata były nie tylko finansowym zobowiązaniem, ale też źródłem ogromnego stresu dla tysięcy polskich rodzin. Gwałtowny wzrost kursu franka sprawił, że raty kredytów wzrosły do poziomów, których wielu kredytobiorców się nie spodziewało. Jednak rosnąca świadomość frankowiczów na temat niedozwolonych zapisów w umowach kredytowych sprawiła, że wielu z nich postanowiło dochodzić swoich praw w sądach, co doprowadziło do fali pozwów przeciwko bankom.
Na przestrzeni lat orzecznictwo w sprawach frankowych przechodziło istotne zmiany. Kluczową rolę odegrały wyroki Sądu Najwyższego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które kształtowały linię orzeczniczą coraz korzystniejszą dla kredytobiorców. Dzięki tym rozstrzygnięciom wielu frankowiczów zyskało szansę na unieważnienie nieuczciwych umów.
Jakie były najważniejsze wyroki w sprawach frankowych? W jaki sposób zmieniły sytuację kredytobiorców? I co to oznacza dla tych, którzy nadal spłacają kredyty we frankach? Odpowiedzi na te pytania mogą mieć kluczowe znaczenie dla tysięcy Polaków walczących o swoje prawa.
Kluczowe orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawach frankowych – o czym decydowały?
1. Kurs CHF a nieważność umowy kredytowej
Uchwała Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2024 r. (sygn. akt III CZP 25/22) była przełomowa w rozstrzyganiu spraw frankowych. Sąd uznał, że jeśli postanowienia dotyczące sposobu ustalania kursu CHF w umowie kredytowej są abuzywne, to nie można ich zastąpić innymi mechanizmami wynikającymi z przepisów prawa. Brak możliwości ustalenia wiążącego kursu waluty oznacza nieważność całej umowy, a nie jedynie jej fragmentu. To stanowisko wzmocniło ochronę konsumentów i doprowadziło do unieważnienia wielu umów kredytowych.
2. Teoria dwóch kondykcji w rozliczeniach
W sprawie unieważnienia umów kredytowych Sąd Najwyższy w swoich wyrokach wielokrotnie podkreślał zastosowanie tzw. teorii dwóch kondykcji. Przykładem może być uchwała z 19 czerwca 2024 r. (sygn. akt III CZP 31/23). Zgodnie z nią, po stwierdzeniu nieważności umowy każda ze stron ma prawo dochodzić zwrotu świadczeń niezależnie od siebie. Bank może żądać zwrotu wypłaconego kapitału, a kredytobiorca – zwrotu wszystkich rat, jakie zapłacił. Uchwała ta odrzuciła również możliwość naliczania dodatkowych opłat przez banki, takich jak wynagrodzenie za korzystanie z kapitału.
3. Zarzut zatrzymania a prawo konsumenta
Wśród ważnego orzecznictwa Sądu Najwyższego znalazła się również decyzja z 19 czerwca 2024 r. (sygn. akt III CZP 31/23), która dotyczyła możliwości stosowania instytucji prawa zatrzymania przez banki. Sąd orzekł, że banki nie mogą wstrzymywać zwrotu świadczeń na rzecz kredytobiorców do momentu, gdy ci nie zwrócą kapitału. Dzięki temu kredytobiorcy uzyskali dodatkową ochronę przed opóźnianiem realizacji korzystnych wyroków przez banki.
4. Ochrona konsumentów jako priorytet
Sąd Najwyższy we wrześniu 2024 r. (sygn. akt II CSKP 690/23) wskazał, że nieważność umowy może być orzekana niezależnie od sposobu spłaty kredytu, jeśli bank stosował nieuczciwe klauzule lub nie ostrzegł klientów o ryzyku walutowym. Wyrok ten ponownie podkreślił, że ochrona konsumentów ma nadrzędne znaczenie, a wszelkie wątpliwości interpretacyjne powinny być rozstrzygane na ich korzyść.
5. Współuczestnictwo konieczne w sprawach frankowych
Ważnym orzeczeniem Sądu Najwyższego było również to z 19 października 2023 r. (sygn. akt III CZP 12/23), w którym Sąd Najwyższy wskazał, że współuczestnictwo konieczne po stronie powodowej w sprawach frankowych nie występuje. Oznacza to, że jeden kredytobiorca może samodzielnie wystąpić przeciwko bankowi, niezależnie od pozostałych osób, które podpisały umowę kredytową.
Jakie konsekwencje mają orzeczenia Sądu Najwyższego dla frankowiczów?
Orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawach frankowych, w połączeniu z wyrokami TSUE, ukształtowały jednolitą linię orzeczniczą, która wzmacnia pozycję frankowiczów. Sądy coraz częściej uznają, że banki naruszały prawa konsumentów, co prowadzi do unieważniania umów kredytowych lub korzystnych rozstrzygnięć dla kredytobiorców.
Banki zmuszone są do wypłacania świadczeń oraz rezygnacji z prób naliczania dodatkowych opłat. Jednocześnie kredytobiorcy mogą domagać się zwrotu niesłusznie pobranych kwot i rozliczenia stron zgodnie z teorią dwóch kondykcji.
Czy problem kredytów frankowych został rozwiązany? | Orzeczenia Sądu Najwyższego
Choć orzecznictwo Sądu Najwyższego znacząco poprawiło sytuację frankowiczów, problem wciąż pozostaje aktualny. Procesy sądowe są czasochłonne, a każda sprawa wymaga indywidualnej analizy. Dodatkowo wiele osób wciąż nie decyduje się na podjęcie działań prawnych z obawy przed kosztami lub skomplikowaną procedurą.
Niemniej, orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawach frankowych oraz TSUE zachęcają coraz więcej kredytobiorców do walki o swoje prawa. Warto mieć na uwadze, że kluczową rolę w dochodzeniu roszczeń od banków odgrywają wyspecjalizowane kancelarie prawne jak Kancelaria Bochenek, Ciesielski i Wspólnicy, które wspierają kredytobiorców w walce o ich prawa.
Podsumowanie | Orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawach frankowych
Orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawach frankowych stały się przełomowe dla tysięcy kredytobiorców, wzmacniając ich pozycję w sporach z bankami i otwierając drogę do unieważniania wadliwych umów. Dzięki coraz bardziej prokonsumenckiemu orzecznictwu frankowicze zyskali realne szanse na odzyskanie wpłaconych środków i uwolnienie się od toksycznych zobowiązań. Mimo że problem kredytów frankowych nie zniknął całkowicie, rosnąca liczba korzystnych wyroków oraz wsparcie wyspecjalizowanych kancelarii prawnych jak Kancelaria Bochenek, Ciesielski i Wspólnicy sprawiają, że coraz więcej osób decyduje się na dochodzenie swoich praw. To nie tylko krok w stronę sprawiedliwości, ale także jasny sygnał, że banki muszą ponosić konsekwencje nieuczciwych praktyk.
Autor: Eksperci Kancelarii Bochenek, Ciesielski i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp.k.
Nie musisz walczyć z bankiem samodzielnie – skontaktuj się z nami i zobacz, jak możemy Cię wesprzeć! Skorzystaj z BEZPŁATNEJ analizy umowy!